De moestuin in de winter

5 december 2023


In de moestuin van Villa Augustus gebeurt heel het jaar door van alles, maar in december en januari houdt de natuur het dan toch echt een poosje voor gezien. Op de knollen, de kolen, de spruiten en een koudebestendige slasoort als de cavolo nero na, groeit er in de wintertuin dadelijk verder niets meer. Toch kan het tuinteam ook nu niet even rustig achteroverleunen. Karlijn vertelt wat er deze maanden zoal nog voor ze op de agenda staat. 

 

Ook op de eerste dag van december is het tuinwerk voor Karlijn weer om klokslag 08.00 uur begonnen. Bij het eerste ochtendlicht heeft ze rode kool, knolselderij, boerenkool, rode kool, sprouting broccoli en mosterblad geoogst. Het zijn de laatste groenten van de koude grond waarvan we dit seizoen nog een poosje kunnen genieten. In de kassen staat nog wel wat meer lekker spul: daaruit mag de keuken de komende maand onder andere nog peterselie, rucola, winterpostelein, kervel, veldsla en koriander verwachten. 

 

Kate, Lotte en Karlijn zijn de drie vrouwen van de moestuinploeg die in de winter ‘op hun post’ blijven. Alle oogsthulpen en vrijwilligers van datzelfde team keren pas weer vanaf het voorjaar in Villa Augustus terug. Afhankelijk van de weersomstandigheden verdeelt het drietal nu zijn tijd tussen het afnemende werk buiten en de taken die in de schuren en achter de computer moeten worden verricht. 

 Teeltplan 2024

Zo zijn tijdens de lange regendagen van november inmiddels alle gereedschappen opnieuw geslepen en in de olie gezet, zijn de terracotta potten en kiembakken schoongeborsteld, en hebben de tuinvrouwen een begin gemaakt met het opstellen van het teeltplan voor 2024. Karlijn: ‘In december horen we van de koks over welke groenten, vruchten en kruiden ze in het nieuwe tuinjaar willen beschikken, en in welke hoeveelheden. Op basis van die informatie maken we een overzicht van de bedden die we daarvoor nodig hebben en de tijd die is gemoeid met het bewerken van de bodem, het voorzaaien, planten en oogsten. 

 

‘Ja, dat is een hele puzzel, kun je wel zeggen. Toch, alle grote en kleinere tuinderijen ontkomen er nou eenmaal niet aan om met zo’n strak schema te werken. Als je met wisselteelt en zo’n enorme diversiteit aan gewassen werkt, zoals wij, dan luistert het allemaal heel nauw. Het is net wiskunde. Een sofwareprogramma als Excel kan de berekeningen en formules toepassen die zo’n planning wat behapbaarder maken. En uiteraard kun je daarnaast ook vertrouwen op de ervaring die je als tuinder door de jaren heen met teeltplannen opbouwt.


‘Maar aan de andere kant: het is uiteraard niet gezegd dat ook de natuur zelf zich aan zo’n schema houdt. Het weer kan altijd wel het een en ander in de war schoppen en vertragingen veroorzaken. Om het nog wat ingewikkelder te maken, hebben we voor 2024 ook onze ambities wat naar boven toe bijgesteld. We gaan komend tuinjaar echt proberen om de keuken heel het tuinseizoen door van een specifiek aantal gewassen te voorzien, zodat we die niet meer bij hoeven te bestellen. Dat is ons eerder al gelukt met snijsla, en straks voeren we zo ook de teelt van een aantal andere groenten op. Als het tuinplan eenmaal af is, kunnen we daar wat meer over zeggen.’

Waargemaakte droomwens

Ach welnee hoor, antwoordt Karlijn lachend op de vraag of ze als tuinvrouw nou niet de kriebels krijgt van zo’n tot in de puntjes vastgelegd tuinregiem. Wat haar betreft is het tegenovergestelde eerder het geval: ‘Er is bij mijn weten geen tuinderij in Nederland waar je tegelijk met zo veel verschillende groenten, kruiden en fruitsoorten aan de slag kunt zijn. Voor iemand in mijn beroep is dat echt een buitenkans. Ik heb altijd gedroomd om in een tuin als die van Villa Augustus terecht te komen, en die droomwens heb ik nu waargemaakt.’


 Ook over zo’n plichtmatige en evengoed pittige klus als het opstellen van een tuinplan zal Karlijn daarom bepaald niet moeilijk doen: ‘Het is eens per jaar ook gewoon wel lekker om met een laptop en een Ecxel-sheet bij de kachel te zitten. Hoewel ik het dan vaak gek genoeg wel kouder heb dan wanneer ik buiten ben.’ Haar outdoor-geheim? ‘Veel laagjes kleren, waaronder vooral thermokleding, en waterdichte Oxxa-handschoenen van de bouwmarkt. Heel belangrijk, want als je handen én nat én koud zijn is er geen redden meer aan.’

 

We lopen nog een keer door de tuin voordat Karlijn zich dadelijk weer over het teeltplan en overige administratieve zaken (zoals het inventariseren en bijbestellen van zaden en plantgoed) moet buigen. Er moet vandaag in elk geval nog rammenas uit een bed, en ook in de bloementuin zijn nog niet alle dahliaknollen gerooid. Die gaan nu schimmel- en vorstvrij overwinteren in de oranjerie van onze zustertuin op Landgoed Dordwijk. 

Het is snijdend koud, maar ondertussen hangt de lente toch ook al een beetje in de lucht, durft Karlijn alvast wel te beloven: ‘We hebben de knoflook net ingezaaid. Het eerste gewas van 2024. Mooi toch om nu al naar uit te kijken? Nog maar een paar maandjes en dan zien we in Villa Augustus alweer het nieuwe, jonge groen opkomen.’